Atrybuty piłkarskie – piłka

Za 10 dni Retro Liga zaczyna rozgrywki w sezonie 2022. Specjalnie na tą okazję, by przybliżyć naszym sympatykom historię piłki nożnej, a zarazem wyjaśnić pewne kwestie związane z zasadami Retro Ligi, nasz stały współpracownik, w zasadzie już nawet posiadacz „własnej kolumny” na łamach strony Retro Ligi, kol. Marcin Orliński z Lechji Lwów z Dzierżoniowa przygotował artykuł na temat podstawowego sprzętu piłkarskiego – piłki. Oddajemy więc głos Marcinowi:

W sezonach 2019 i 2020 mecze Retro Ligi rozgrywane były piłkami złożonymi z osiemnastu paneli. W trzecim sezonie po raz pierwszy zagraliśmy piłką, która składa się z sześciu par podłużnych prostokątów (krata w prostopadłych parach) – piłką 12-panelową.

Piłka 18-panelowa – sezon 2019, 2020.

Piłka na sezon 2021 wzorowana była na piłce używanej w latach 20-tych ubiegłego wieku. Piłka ta zastąpiła pierwszy model używany odkąd Angielski Związek Piłki Nożnej ustalił pierwsze prawidła gry. W pierwszej wersji przepisów (1863 r.) nie uregulowano kwestii piłki. Dopiero w 1872 roku, kiedy przepisy zostały zmienione, ustalono że piłka „musi być kulista o obwodzie od 27 do 28 cali” (68,6 – 71,1 cm). Ta zasada pozostaje w przepisach międzynarodowych do dzisiaj. Pierwsza piłka składała się z ośmiu paneli połączonych w taki sposób, że wszystkie one stały na swoich dwóch biegunach. Miała w obwodzie około 70 centymetrów. Z jednej strony piłka miała otwory ustawione w jednej linii i parami, przez które przeplatano sznurek w celu zszycia paneli. System ten został użyty w celu ułatwienia wymiany wewnętrznego pęcherza, ponieważ często pękał z powodu jego niskiego oporu podczas otrzymywania ciągłych uderzeń. System ten zwany Tiento był utrzymywany do lat czterdziestych XX wieku, kiedy to został zastąpiony niewidocznym systemem szycia.

Piłka 12-panelowa – sezon 2021.
Piłka 8-panelowa, używana od 1850 r.
Reprezentacja Anglii na IO w 1908 r. – na kolanach zawodnika piłka 8-panelowa.

Piłka 12-panelowa była lepsza od swojej poprzedniczki, ale główkowanie nią było nadal bolesne ze względu na twarde szwy i właściwości wchłaniania wody przez skórę. Absorpcja wody podczas deszczu sprawiała, że ​​piłka była bardzo ciężka i powodowała wiele urazów głowy. Innym problemem starych skórzanych piłek była różna jakość użytych skór bydlęcych. Piłki różniły się grubością i jakością, a skóra często ulegała degradacji podczas meczu. Piłki najwyższej jakości były wykonane ze skóry zadu krowy. Skórą z łopatki wykonywano piłki niższej jakości. Piłką 12-panelową grano, między innymi, na Igrzyskach Olimpijskich w 1924 r. w Paryżu.

Reprezentacja Polski na IO w Paryżu. Zdjęcie drużyny z piłką 12-panelową.

Na pierwszych Mistrzostwach Świata w 1930 r. w Urugwaju mecze rozgrywano również tą piłką. Ciekawa sytuacja miała miejsce w finale Mistrzostw, do którego dotarły drużyny Argentyny i Urugwaju. Każda z tych drużyn dotychczasowe mecze rozgrywała własnymi piłkami i każda z nich chciała zagrać w finale swoją piłką. Piłki obu drużyn różniły się od siebie. Argentyna grała piłką 12-panelową – model Tiento, trochę mniejszą i lżejszą od piłki „urugwajskiej”.

Piłka używana w pierwszej połowie finału Mistrzostw Świata w 1930 roku na wystawie w National Football Museum w Preston.

Druga piłka, to tzw. Model-T, z panelami w kształcie litery T. Ustalono, że pierwsza połowa finału rozegrana będzie piłką Tiento. Pierwszą część meczu wygrali Argentyńczycy 2:1. Druga połowa rozegrana została piłką Model-T

Piłka używana w drugiej połowie finału Mistrzostw Świata w 1930 roku.

Połowa ta skończyła się wynikiem 3:0 dla Urugwaju i drużyna ta, wygrywając mecz 4:2, została pierwszym Mistrzem Świata w historii. Tak naprawdę mecz rozgrywany był trzema piłkami. W drugiej połowie meczu z piłki zeszło powietrze i trzeba było ją zastąpić inną. I tu kolejna ciekawostka. Obie piłki, którymi grano w drugiej połowie również różniły się od siebie. Jedna z nich miała pięć par dziur na wiązanie, a druga miała siedem takich par.

Atmosferę mistrzostw można poczuć oglądając film:

Biorąc pod uwagę okoliczności z finału w Urugwaju łatwo przewidzieć, że kolejną piłką używaną w rozgrywkach Retro Ligi w roku 2022 będzie Model-T.

Piłka Model-T – sezon 2022

Źródło:
https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Plik:1930_World_Cup_Final_ball_Argentina.jpg

https://pt.wikipedia.org/wiki/Tiento

https://www.logo24.pl/Logo24/7,110977,23668831,czym-grano-pierwszy-final-mundialu.html?disableRedirects=true

https://museodefutbol.com/balones-y-pelotas/balones-antes-de-1930/

https://museodefutbol.com/mundiales/balones-de-mundiales/

https://wikispaces.psu.edu/display/PSUSportsMuseum/History+of+the+Soccer+Ball