Piłkarze na zimowych olimpiadach

Z okazji zimowych igrzysk olimpijskich w Pekinie nasz kolega z LKS Lechja Lwów Marcin Orliński przygotował krótkie notki biograficzne na temat piłkarzy przedwojennych drużyn piłkarskich, którzy wystąpili również na zimowych igrzyskach olimpijskich jako reprezentanci polski w innych dyscyplinach sportowych. Jako redakcja strony dziękujemy Marcinowi za wkład pracy i życzymy naszym olimpijczykom sukcesów i medali.


Józef Bronisław Stogowski – urodzony 27 listopada 1899 r. w Toruniu, zmarł 14 maja 1940 r. Był jednym z najwszechstronniejszych sportowców Polski w okresie międzywojennym. Uprawiał takie dyscypliny jak hokej na lodzie, piłka nożna, lekkoatletyka. W hokeju reprezentant Polski i trzykrotny olimpijczyk, w tym raz jako chorąży ekipy olimpijskiej. Również lekkoatleta (głównie biegi krótki) i tenisista. Ochotnik w wojnie polsko-bolszewickiej. Wychowanek SC Vistula Thorn. Po przejściu do TKS Toruń zajął się także hokejem na lodzie i zdobył z nim brązowy medal mistrzostw Polski w 1928. Po wyjeździe z Torunia grał w hokeja w Legii Warszawa i AZS Poznań, oraz krótko w piłkę nożną w Polonii Warszawa. W hokejowej reprezentacji Polski jako bramkarz rozegrał 70 spotkań. Sześciokrotnie uczestniczył w Mistrzostwach Świata. Czterokrotny uczestnik Mistrzostw Europy, wywalczając dwukrotnie (w latach 1929,1931) tytuł wicemistrza. Dwukrotnie został wybrany do hokejowej reprezentacji Europy na mecze z Kanadą. Na Igrzyskach olimpijskich startował z drużyną trzykrotnie zajmując: w Sankt Moritz 1928 r. – 8. miejsce, w Lake Placid 1932 r. – 4. miejsce i w Garmisch-Partenkirchen 1936 – 9. miejsce. Podczas ceremonii otwarcia igrzysk olimpijskich w 1932 roku był chorążym polskiej ekipy. W 1931 r. zajął 8 miejsce w plebiscycie Przeglądu Sportowego na najlepszego sportowca Polski. W lutym 1935 r. wystąpił w bramce TKS Strzelec Toruń w towarzyskim dwumeczu z VfB Królewiec – pierwszym międzynarodowym meczu hokejowym w Toruniu. Oba mecze Strzelec wygrał (2-0 i 2-1), a Stogowski zaledwie tydzień wcześniej wrócił z Davos z Mistrzostw Świata. Zmarł wskutek obrażeń po kontuzji meczowej. Został pochowany na Cmentarzu św. Jerzego w Toruniu. Jego grób nie zachował się do dzisiejszych czasów.


Włodzimierz Lucjan Krygier – ur. 29 stycznia 1900 r. w Jekaterynosławiu, zm. 17 września 1975 r. w Londynie – polski hokeista i piłkarz, który startował w Zimowych Igrzyskach Olimpijskich: 1928 r. St. Moritz, 1932 r. Lake Placid: członek drużyny hokejowej (napastnik). Piłkarz, lewoskrzydłowy (172 cm, 64 kg). Wychowanek szkolnych drużyn w Jekaterynosławiu. Potem grał w klubach Sitius (1916) i Stadion (1917), zaś po przyjeździe do kraju w warszawski AZS (1920-1923), a następnie Polonii Warszawa (1923-1929). Dla tego klubu wystąpił w dwóch finałach MP (1925-1926, 8 meczów i 1 bramka) i 3 sezonach ligowych (1927-1929, 60 meczów i 20 bramek). Wielce zasłużony zawodnik dla warszawskiego AZS. Wystąpił w pierwszym meczu piłkarskim tego klubu (1921). Zagrał również w inauguracyjnym spotkaniu akademików w hokeju na lodzie (12 lutego 1922), kiedy to pokonali lokalnego rywala, Polonię 3:0 (Krygier później grał w jej barwach). Pionierski występ hokejowy był początkiem wielkich sukcesów stołecznego AZS i reprezentacji Polski, w lwiej części złożonej ze studentów. 2-krotny mistrz Polski (1929-1930), akademicki mistrz świata (1928), 2-krotny srebrny medalista mistrzostw Europy (1929, 1931). Rozegrał w sumie 35 meczów w barwach narodowych strzelając 4 bramki, 2-krotnie też wystąpił na IO. Wrócił do Polski w 1919 r. i był uczestnikiem walk przeciw bolszewikom na froncie Litewsko-Białoruskim. Absolwent Wydziału Prawa UW (1926). W latach trzydziestych prowadził praktykę adwokacką. Autor pierwszej publikacji o hokeju „Hokej na lodzie” (1935). 6-go września 1939 r., jak większość mieszkańców, opuścił Warszawę i pieszo udał się na wschód gdzie dotarł do Lwowa. Stamtąd przez zieloną granicę polsko-rumuńską udał się do Coetquidan we Francji, gdzie wstąpił do organizowanego WP. Po upadku Francji był ewakuowany do Wielkiej Brytanii. Żołnierz PSZ na Zachodzie, później oficer łącznikowy w obozie repatriacyjnym w Niederlahnstein kolo Koblencji (1945-1946), gdzie założył piłkarski zespół o nazwie Polonia. Po wojnie zamieszkał w Londynie. Pracował w firmie wydawniczej: Faber & Faber. Zmarł 17 września 1975 roku w Londynie. Pochowany na warszawskich Powązkach w rodzinnym grobie.


Stefan Witkowski – używał imienia Szczepan – ur. 10 grudnia 1892 r. we Lwowie, zm. 29 maja 1937 w Stryju – polski narciarz, piłkarz, hokeista, medalista narciarskich MP, olimpijczyk z Chamonix 1924 r., uczestnik MŚ 1925 r. w drużynowym biegu patrolowym, żołnierz legionów. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, od 1918 r. był zawodnikiem klubu Pogoń Lwów. Od 1921 r. reprezentował barwy klubu Czarni Lwów. W pierwszych latach kariery skupiał się na dyscyplinie narciarskiej, w szczególności na biegach długodystansowych. Podczas pierwszych zimowych igrzysk olimpijskich zajął 21. miejsce w biegu narciarskim na 50 km (jako pierwszy Polski sportowiec w oficjalnych zawodach pokonał 50 km). Startował także w patrolu wojskowym, ale drużyna polska wycofała się z rywalizacji. W 1925 r. był dowódcą patrolu narciarskiego wojskowego na narciarskich mistrzostwach Europy w Sankt Moritz. Równolegle od 1918 r. do 1928 r. uprawiał czynnie piłkę nożną występując w tych latach w barwach drużyny Czarnych Lwów na pozycji środkowego pomocnika, a ponadto grał w reprezentacji Lwowa. Jako pierwszy piłkarz w historii zagrał w MP po skończeniu 38 lat i jako pierwszy w historii zdobył gola po skończeniu 36 lat. Był inicjatorem uprawiania we Lwowie hokeja na lodzie od 1925 r. Po zakończeniu kariery zawodniczej działał na rzecz turystyki i narciarstwa. Był założycielem klubu narciarskiego „Bieszczady” w Sławsku. Działał w ramach Związku Strzeleckiego. Zmarł na tyfus 29 maja 1937 r. w szpitalu w Stryju. Został pochowany w tym mieście 1 czerwca 1937 r.


Aleksander Tupalski – ur. 5 października 1900 r. w Gelsenkirchen, zm. 9 stycznia 1980 r. w Canberze – polski piłkarz i hokeista, reprezentant Polski w obu tych dyscyplinach, olimpijczyk, działacz sportowy. W piłkę nożną zaczął grać w szkolnej reprezentacji w Petersburgu. Pierwsze występy w Polsce miały miejsce w 1 Pułku Ułanów Krechowickich w Wolbromiu. Po zakończeniu wojny wstąpił do AZS Warszawa. W 1923 r. został powołany do reprezentacji Warszawy (grającej w tym czasie w Estonii). Po powrocie został zawodnikiem Polonii Warszawa. W 1926 roku zdobył z zespołem wicemistrzostwo Polski. W reprezentacji debiutował 2 września 1925 r. w meczu z Estonią, ostatni raz zagrał rok później. Łącznie w biało-czerwonych barwach rozegrał 3 spotkania i strzelił jedną bramkę. Jako hokeista występował w AZS Warszawa. Grał w reprezentacji i uchodził za jednego z najlepszych polskich hokeistów tego okresu (jego bilans to 34 mecze i 29 goli). Grał zarówno w ataku jak i w obronie. Strzelił honorową bramkę w pierwszym międzypaństwowym meczu przeciwko Austrii (1-3). Brał udział w igrzyskach w Sankt Moritz. W tym samym roku zdobył złoty medal z reprezentacja akademicka w Cortina d’ Ampezzo. Zdobył z reprezentacją srebrny medal mistrzostw Europy w hokeju na lodzie w 1929 roku w Budapeszcie, po porażce w finale z reprezentacją Czechosłowacji 1-2. Został zaliczony przez G. Damseya do najlepszych hokeistów mistrzostw Europy. Dwa lata później także zdobył srebrny medal. Do 1937 roku grał w zespole AZS. Zajmował się również szkoleniem.


Albert Mauer – ur. 12 lutego 1907 r. w Peuerbach, zm. 18 maja 1999 r. w Bytomiu – polski piłkarz i hokeista, olimpijczyk. Piłkarz, obrońca, Pogoni Lwów w latach 1921–1931. W 1925 r. został najmłodszym mistrzem Polski w piłce w barwach Pogoni Lwów. W latach 1927–1930 rozegrał w lidze polskiej 83 spotkania. W sezonie 1932-1934 grał w zespole Oldboye Lwów. Reprezentant Polski w hokeju na lodzie – 14 występów. Był w składzie polskiej drużyny na Igrzyska Olimpijskie w Lake Placid w 1932 r. W czasie wojny robotnik przymusowy w Austrii. Do kraju wrócił w 1947 r. i zajął się trenowaniem hokeistów w śląskich klubach m.in. w: Polonii Bytom, Górniku Katowice i Baildonie Katowice.


Roman Sabiński – ur. 28 grudnia 1908 r. we Lwowie, zm. 28 czerwca 1978 r. w Manchesterze – polski piłkarz, hokeista, olimpijczyk z Lake Placid 1932 r. Już jako młody chłopak kopał piłkę, ale do najwyższych zaszczytów w sporcie doszedł w hokeju na lodzie. Reprezentując barwy Lwowskiego Towarzystwa Łyżwiarskiego i miejscowej Pogoni awansował do reprezentacji Polski (rozegrał w barwach narodowych 35 spotkań – debiut w 1929 r. na mistrzostwach Europy w Budapeszcie) i znalazł się w składzie olimpijczyków. Rok po igrzyskach (1933) Sabiński wraz z kolegami z lwowskiej Pogoni wywalczył w Katowicach tytuł mistrza Polski (grali z nim m. in. Weissberg, Kuchar, Hemmerling, Zimmer). U kresu I wojny światowej w listopadzie 1918 r. uczestniczył w obronie Lwowa podczas wojny polsko-ukraińskiej, za co otrzymał Krzyż Obrony Lwowa. W 1937 r. był kierownikiem sekcji tenisowej LKS Pogoń Lwów. Podczas II wojny światowej był oficerem 9 Batalionu Strzelców Flandryjskich. Zmarł 28 czerwca 1978 r. w Manchesterze.


Władysław Król – ur. 30 października 1907 r. w Kijanach, zm. 29 stycznia 1991r. w Łodzi – polski wszechstronny sportowiec, reprezentant Polski w piłce nożnej i hokeju na lodzie, olimpijczyk, trener i działacz sportowy. Karierę sportową zaczął w 1924 r. w drużynie piłkarskiej KS Lublinianka. W 1928 r. przeszedł do Łódzkiego Klubu Sportowego, wkrótce stając się ulubieńcem kibiców i najlepszym strzelcem w historii klubu (95 bramek w I lidze). W 1932 r. został wicekrólem strzelców polskiej I ligi, ustępując jedynie Kajetanowi Kryszkiewiczowi. W okresie międzywojennym rozegrał ponad 500 meczów w barwach ŁKS (wliczając spotkania towarzyskie), w których zdobył 295 goli. W piłkarskiej reprezentacji Polski wystąpił w 4 meczach, zdobywając 2 bramki. Brał między innymi udział w eliminacjach do Mistrzostw Świata 1934r. Wielokrotnie reprezentował Polskę w hokeju na lodzie (19 spotkań, 3 gole). W drużynie hokejowej grał od chwili jej powstania w 1929 do 1951. Wystąpił m.in. w turnieju hokeja na lodzie podczas Igrzysk Olimpijskich w Garmisch-Partenkirchen 1936 oraz na mistrzostwach świata w Pradze w 1938 r.


Władysław Lemiszko ps. „Malerski” – ur. 9 czerwca 1911r. we Lwowie, zm. 17 kwietnia 1988 r. w Tarnowie – polski hokeista i reprezentant Polski, olimpijczyk, członek drużyny na zimowe igrzyska 1936 r. w Garmisch-Partenkirchen. Piłkarz i trener piłkarski. Był sportowcem wszechstronnym (lekkoatletyka, tenis, gry sportowe, pływanie, narciarstwo), ale najlepsze wyniki uzyskał w hokeju na lodzie: mistrz (1935) i wicemistrz Polski (1934) w barwach Czarnych Lwów. Awansował też do drużyny narodowej (rozegrał 15 spotkań) i reprezentował nasze barwy podczas IO w Ga-Pa (1936). Piłkarz (179 cm, 72 kg), Zachęcony przez ojca, w 1926 r. wybrał się z nim na mecz Czarnych Lwów, po czym podjął treningi w tym klubie. Od razu wykazał talent do gry, a po kilku tygodniach trafił do składu drugiej drużyny Czarnych. W 1929 r. zadebiutował w pierwszej drużynie klubu. Najpierw napastnik, a potem lewy obrońca, wychowanek Czarnych Lwów (1926-1936), w latach następnych reprezentant lwowskiej Pogoni (1936-1939), a w czasie wojny Dynama Kijów i Lwów (1939-1941). Skuteczny, bardzo ostro grający obrońca, rozegrał blisko 100 ligowych spotkań (cztery sezony dla Czarnych i cztery dla Pogoni). W igrzyskach w 1936 r. w Garmisch-Partenkirchen członek drużyny hokejowej, która po zwycięstwie nad Łotwą 9:2 i porażkach z Kanadą 1:8 oraz Austrią 1:2 zajęła 3 miejsce w grupie eliminacyjnej i odpadła z turnieju.


Henryk Przeździecki – ur. 20.02.1909 r. w Warszawie, zm. 01.11.1977 r. w Warszawie – polski hokeista i piłkarz, olimpijczyk. Wszechstronnie uzdolniony sportowo zawodnik. Największe sukcesy święcił w hokeju na lodzie oraz w piłce nożnej. Na lodowisku występował na pozycji bramkarza. Reprezentował barwy warszawskich klubów: Legii w latach 1931-1936 i 1945-1952 oraz AZS Warszawa w latach 1937-1939. Wraz z zespołem Legii dwukrotnie sięgał po mistrzostwo Polski oraz jedno wicemistrzostwo kraju. Był dwukrotnym uczestnikiem igrzysk olimpijskich: w 1936 r. w Garmisch-Partenkirchen oraz w 1948 r. w St. Moritz. W 1937 był w polskiej kadrze w turnieju o mistrzostwo świata. Jako piłkarz wychowanek Orkanu Warszawa, w latach 1926-1938 występował w Legii. W 1935 r. z Łotwą zagrał jedyny mecz w piłkarskiej reprezentacji Polski. W 1939 r. brał udział w kampanii wrześniowej, został wzięty do niewoli i resztę wojny spędził w stalagu II B Hammerstein i w Prenzlau. Po wojnie kontynuował karierę zarówno hokejową (w Legii), jak i piłkarską (w Syrenie Warszawa). Po zakończeniu czynnego uprawiania sportu poświęcił się pracy trenera. W latach 1953-1957 prowadził hokeistów Legii, współpracował również z kadrą narodową. Jest pochowany na Cmentarzu Komunalnym Północnym w Warszawie.


Źródła: https://pl.wikipedia.org/ http://www.olimpijski.pl https://www.poznan.pl/mim/turystyka/-,doc,1017,13426/-,25790.html https://e-wietor.pl/stogowski-jozef-bronisaw/